بخشیدن مهریه چیست و چه نکاتی دارد؟

ممکن است مرد و زنی که در عقد دائم هستند بنا به دلایلی تصمیم به جدایی بگیرند. بخشیدن مهریه در واقع همان هبه است. در واقع به این معنی است که برای طلاق گرفتن ممکن است زنی مهریه‌اش را در ازای طلاق بذل کند. قوانین انجام این کار را در ادامه این مطلب خواهید دانست.

بذل مهریه چیست؟

بذل مهریه در طلاق های خلع و مبارات انجام می‌شود، خُلع و مُبارات دو نوع طلاق توافقی می باشند که در آن زن با واگذاری مالی به شوهر از وی طلاق می‌گیرد. البته زن می تواند بعد از طلاق توافقی تا زمانی که در عده طلاق است رجوع به مهریه می کند. به عبارت دیگر مهریه ای را که بذل کرده طلب کند. منتها در این صورت، طلاق از حالت بائن به رجعی تبدیل می شود و این امکان برای مرد فراهم می شود تا در صورت تمایل، در زمان عده دوباره به همسر خود رجوع کند.

بخشش مهریه به صورت شفاهی

در این روش از بذل مهریه خانم به صورت شفاهی پیش تعدادی شاهد و یا همسر خود اعلام می کند که مهریه خود را بخشیده است. هر چند که شاهد وجود دارد و شهادت می‌دهد که خانم با خواست خود این کار را انجام داده ولی همچنان این روش هیچ اعتباری نزد قانون ندارد، خانم و آقا نمی‌توانند ادعا کنند که مهریه بخشیده شده.

بخشیدن مهریه در دفتر ثبت اسناد رسمی

تنها روش قانونی که برای بخشش مهریه وجود دارد مراجعه خانم به دفتر ثبت اسناد رسمی است. برای این کار باید خانم به همراه مدارک هویتی و سند ازدواج و پدر خود به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کند و بسته به شرایطی که دارد یک سند برای بخشش مهریه تنظیم و امضا کند. این بخشش مهریه می‌‌تواند در ازای گرفتن یک ملک یا مال، در ازای گرفتن حق طلاق و … باشد.

بخشش مهریه در طلاق توافقی

طلاق توافقی به نوعی از طلاق گفته می‌شود که در آن خانم و آقا راضی به طلاق هستند و سر موضوعاتی مانند مهریه، نفقه، اجرت المثل، حضانت فرزند و استرداد جهیزیه به توافق رسیده‌اند.

بخشش مهریه در طلاق توافقی به صورت کامل بر مبنای توافقات خانم و آقا است و قانون به آن احترام می‌گذارد. برای مثال خانم و آقا می‌توانند توافق کنند که خانم همه مهریه خود را ببخشد، همه مهریه خود را دریافت کند و بخشی از آن را بخشیده و قسمت دیگر را دریافت کند.

شرایط بخشیدن مهریه

به موجب ماده 1082 قانون مدنی به مجرد عقد، زن مالک مهریه می شود و می تواند هر گونه تصرفی که بخواهد در مهریه انجام دهد که بخشیدن مهریه به همسر نیز یکی از آنهاست. علیرغم اینکه بخشش یک عمل پسندیده در شرع محسوب می شود، اما بخشش مهریه همیشه این وجه مطلوب را حفظ نمی کند.

در برخی از شرایط، بذل مهریه از طرف زن سبب مشکلاتی در روابط طرفین می شود، به خصوص در مواقعی که زن تصمیم به جدایی از همسر خود می گیرد. در این صورت، زن نمی تواند با استفاده از بخشیدن مهریه اش، به صورت طلاق خلع و مبارات اقدام کند، چرا که مهریه اش را از قبل بذل کرده است. لذا باید علاوه بر مهریه ای که از قبل به شوهرش بخشیده ، مبلغی دیگر هم به او بپردازد تا شوهر را راضی به طلاق کند.

بخشیدن مهریه بدون اذن پدر

علیرغم اینکه فرض بر این است که بخشیدن مهریه از سوی زن، نشانه رضایت زن از زندگی مشترک و علاقمندی به همسرش است، اما گاهی اوضاع تغییر می یابد. تا اینکه زن تمایل پیدا می کند تا به هر روشی که شده از شوهرش جدا شود و یکی از این روش ها طلاق خلع و مبارات است که زن در برابر بخشش تمام یا مقداری از مهریه اش به مرد، مرد را به طلاق دادن ترغیب کند. اما اینکه زن از قبل مهریه را بخشیده باشد، باید علاوه بر مهری که بخشیده، مبلغی دیگر هم به او بپردازد تا راضی به طلاق دادن زن شود.

مدارک لازم برای بخشیدن مهریه

برای طی کردن مراحل بخشیدن مهریه نیازی به مراجعه به دادگاه نیست. چرا که بذل مهریه می تواند به موجب سند عادی باشد و یا به موجب سند رسمی. بخشش مهریه از طریق سند عادی یعنی اینکه زن به موجب دست نوشته ای بر روی کاغذ یا برگه ای مهریه خود را به مرد ببخشد و یا اینکه از طریق مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی، سند رسمی مبنی بر بذل مهریه به نفع مرد تنظیم کنند.

در هر دوی این شرایط بخشیدن مهریه معتبر و صحیح است، فلذا بخشیدن مهریه از طریق برگه دست نویس و بر روی کاغذ، موجب بی اعتباری بذل مهریه و امکان رجوع از بخشش مهریه نیست. چرا که برگه دست نویس نیز یک سند عادی است و در صورت بروز اختلاف در دادگاه می توان بدان استناد کرد. مرحله بعدی بخشیدن مهریه از طریق سند رسمی این است که دفترخانه اسناد رسمی بعد از ثبت بخشش مهریه از طرف زن، نامه ای به دفتر ثبت ازدواجی که زن و مرد ازدواجشان را در آنجا ثبت کرده اند می فرستد تا این مطلب در سند ازدواج زن و مرد نیز درج شود .

مدارک مورد نیاز برای ثبت بذل مهریه در دفترخانه امضای پدر خانم است. اما از آن رو که زن مالک مهر شده می تواند به دلخواه خود هر گونه تصرفی در مهر کرده و حتی آن را ببخشد. لذا برای این امر نیازی به اجازه و امضای پدر خود نیز ندارد، اما به لحاظ عملی دفترخانه ها تنها در صورت رضایت پدر اقدام به ثبت آن می کنند.

آیا پس از بخشش مهریه دوباره می‌توان آن را مطالبه کرد؟

بذل مهریه سه حالت دارد:

1. زمانی است که زوجه در خصوص مهریه، ما فی الذمه زوج را ابراء می‌کند. به این بیان که می‌گوید از نظر من تو دیگر تکلیفی برای پرداخت مهریه نخواهی داشت (تو را از پرداخت مهریه بری می‌کنم)؛ این بیان باعث می‌شود تا تکلیف شوهر در ادای مهر به طور کلی ساقط شود. پس در این حالت زن حق رجوع ندارد.
2. زمانی است که زوجه در قبال طلاق، مهریه خود را به شوهر بذل می‌کند. بذل مهر در طلاق‌های خلع و مبارات انجام می‌شود، خُلع و مُبارات دو نوع طلاق توافقی در فقه و حقوق اسلامی است که در آن زن با واگذاری مالی به شوهر از وی طلاق می‌گیرد. این طلاق مربوط به زمانی است که زن از شوهر به قدری تنفر پیدا کرده باشد که حاضر شود با پرداخت پول از قید همسری وی ر‌ها شود. این مال ممکن است مهریه زن یا معادل آن باشد، به همین جهت در فرهنگ عامه از عبارت «مهرم حلال و جانم آزاد» در اشاره به این نوع طلاق استفاده می‌کنند؛ بنابراین زن با پرداخت مالی به شوهر، از او می‌خواهد که طلاقش دهد. اگر زن در ایام عده طلاق از بذل خود رجوع کند، طلاق ملغی و کان لم یکن خواهد شد. یعنی همچنان زن و شوهر محسوب می‌شوند و مثل این است که اصلا طلاقی صورت نگرفته است. پس در این حالت زن حق رجوع از مهریه را تا پایان مدت عده دارد.
3. زمانی است که زوجه مهریه خود را به زوج هبه می‌کند. به این بیان که می‌گوید من مهر خود را به تو بخشیدم؛ در این حالت است که همانند سایر اشکال هبه، تکلیف شوهر در پرداخت مهریه به طور کلی از بین نمی‌رود؛ چراکه زن می‌تواند تحت شرایطی از هبه مزبور رجوع و مهر خود را مطالبه کند. خواه طلاق گرفته باشد یا نگرفته باشد.

ممکن است بپسندید:

نحوه توقیف اموال برای مهریه

سپاس از توجه شما.